Als iemand vraagt: “U hebt de doctrines van de filosofen ontleed, concludeert u ze waarheidsgetrouw als ongelovigen [Kafirs] en stelt u vast dat de conformeerders noodzakelijk worden geëxecuteerd?”

We zeggen: Het ongeloof [Kufr] van de filosofen wordt noodzakelijk in drie kwesties.

Ten eerste is de kwestie van de oneindige wereld, en hun verklaring dat alle materie oneindig is.

Ten tweede is hun verklaring – dat contingente bijzonderheden onder individuen niet binnen de kennis van Allah valt.

Ten derde is hun ontkenning van de lichamelijke opstanding op de laatste dag.

Deze drie zaken zijn hoe dan ook niet in overeenstemming met de islam. Hun conformeerders zijn het erover eens dat de Profeten (vrede zij met hen) valsheid uiten, en zijn ervan overtuigd dat alles wat ze hebben gezegd over de hemel, het hellevuur en de zaken van het hiernamaals, het voor het gemak hebben gezegd, omdat het hun bedoeling was om voorbeelden te geven aan het gewone volk om hen de rationele gunst en rationele kwelling te laten begrijpen, anders dan dat is er geen realiteit van de hemel, het hellevuur en de zaken van het hiernamaals. De overtuiging van deze filosofen is duidelijk ongeloof, een dergelijk leerstelling was nooit onder de moslimsekten.

Afgezien van deze drie principen is de andere over hun vermetelheid van de goddelijke eigenschap en hun overtuiging van de goddelijke eenheid, dit komt dichtbij de leerstelling als die van de Mu’tazila. En hun noodzaak van een natuurlijke causaliteit is die overtuiging waarop de Mu’tazila zich hebben verklaard bij hen aanlegging. Evenzo is alles wat we hebben gemeld met betrekking tot de filosofen, behalve de drie principes, gezegd door moslimsekten die zich hebben voorgedaan.

Dan zal het standpunt van de geleerden van de Ahl al-Sunnah in het ongeloof van de islamitische sekten ook de filosofen als ongelooflijk beschouwen, afgezien van deze drie principes. En die geleerden die zich onthouden van het beschuldigen van ongeloof zullen zich beperken tot het beschuldigen van de filosofen als ongelovigen alleen al op deze drie principes.

Wij geven er echter de voorkeur aan om niet in te gaan op de vraag of degene die zulke afvallige innovaties aanhoudt ongelovig zijn, en waarvan de uitspraak geldig is en wat niet, anders zou de lering afdwalen van de doelstelling van dit boek. Allah, de Verhevene, is degene die iemand met succes leidt naar wat juist is.

Imam Muhammad b. Muhammad Abu Hamid al-Ghazali