Sociale rechten
Wat moet ik doen voor mijn ouders na hun overlijden?
Vraag: Allah hebbe jouw genadig! Wat is jouw verklaring in deze kwestie dat welke rechten hebben de ouders na hun dood nog over de kinderen?
Antwoord:
- Het eerste recht na hun overlijden is het ritueel van de begrafenis; baden [Gusl], in doodskleed wikkelen [Kaffan], het gebed en begraven. En aandacht te schenken in de Soennah en gewenste [Mustahab] daden die voor hen hoop biedt op deugd, zegeningen, genade en geluk.
- Blijf voortdurend smeken om hun vergiffenis, wees hierover nooit vergeetachtig.
- Geef de beloningen van aalmoezen, liefdadigheid en weldaden voortdurend aan hen door. Verlies hier niet je doorzettingsvermogen. Lees je gebeden tezamen voor hen, vast ook omwille voor hen. Integendeel, welke weldaad je ook verricht, gun al haar beloning aan hen en aan alle moslims zodat alle beloning hen zal bereiken, en niets van de beloning zal minderen. Het zal eerder een immense stijging verkrijgen.
- Indien zij een schuld bij iemand hebben, tracht dan onmiddellijk om het af te betalen. En wees ervan overtuigd dat het betalen van hun schuld met jouw eigen vermogen het geluk is van beide werelden. Als je niet bekwaam bent, vraag dan om hulp bij deze daad van vrienden en verwanten, en dan van de mensen van goedheid.
- Als een verplichting door hen is overgebleven, moet je de daad volbrengen voor zover jouw bekwaamheid dit toelaat. Hajj is niet uitgevoerd, verricht dan de Hajj namens hen of laat het doen door een ander. Zakaat op hen is nog overgebleven, volbreng het dan. Gebeden of vasten zijn overgebleven, volbreng dan een compensatie [Kaffarah]. Herleid dus de voorkeur, waarbij je omwille voor hun verlossing de verantwoordelijkheid tracht te volbrengen.
- Welke wettige erfenis ze ook hebben nagelaten, probeer het zo veel mogelijk te volbrengen, zelfs als het niet noodzaakelijk is op jezelf, zelfs als het een last is op jezelf. Bijvoorbeeld, de helft van het bezit is nagelaten voor een niet-erfgename verwant of alleen voor een vreemdeling, zelfs waarbij meer dan een derde van het bezit niet gebruikelijk volgens de wet is nagelaten aan de erfgenamen, dan moeten de kinderen het nalatenschap gehoorzamen en de boodschap volbrengen alvorens hun eigen verlangens.
- De eed moet zelfs na hun dood worden nageleefd. Bijvoorbeeld, de ouders hebben gezworen dat hun kind niet naar ‘deze plaats’ zal gaan of ‘deze persoon’ niet zal ontmoeten of dat hij ‘dit werk’ zal doen, dan moet je na hun dood niet denken dat ze er niet meer zijn wiens eed niet meer moet worden nageleefd. Integendeel, je moet het zelfs naleven net zoals ze leefden, alleen als het niet in strijd is met de islamitische wet en dat een deel van de eed het alleen opschort. In elk toegestaan geval na hun overlijden dient het te worden gevolgd op basis van hun tevredenheid.
- Bezoek elke vrijdag hun graf. Lees Surah al-Yasin met zo’n stem, waardoor ze het kunnen horen en beloon de zegening aan hun ziel. Wanneer je langs die straat passeert, vertrek dan nooit zonder Salaam en al-Fatiha te geven.
- Wees je hele leven een goed gezelschap voor hun families.
- Ga vriendelijk om met hun dierbaren, blijf ze altijd eren en respecteren.
- Spreek nooit slecht over de ouders van andere mensen, waardoor ze slecht reageren op jouw ouders.
Het meest ernstige, algemene, eeuwige recht is dat de zonde die je hebt gepleegd hen daardoor niet in hun graf leed toebrengt. Al deze daden zullen je ouders bewust bereiken. Ze zullen gelukkig zijn door het zien van je weldaden en hun gezichten zullen gloeien en schitteren van vreugde. En bij het zien van zonden zal het hun verdrietig maken en hun hart doen beven. Het is niet het recht van de ouders dat ze in hun graf verdriet ontvangen.
Moge Allah, de Uiterst Genadevolle, de Oneindige Vergever, de Almachtige, de Edelmoedige, ons moslims zegenen uit zijn Vrijgevigheid met het geluk van het uitvoeren van weldaden en te onthouden van zonde. Moge de graven van onze voorgangers altijd licht ontvangen, want ze zijn krachtig en we zijn hulpeloos, ze zijn weelderig, en wij zijn arm.
Nu de ahadith waarmee deze armlastige de rechten heeft afgeleid die genoemd worden voor voldoening:
Hadith 1 – Een van de al-Ansar kwam naar de Profeet (Allah schenke hem zegen en vrede!) met de vraag: “O Boodschapper van Allah! Zijn er nog goedheden over om iets te doen voor je ouders na hun overlijden?” Hij zei: “Jazeker! Het zijn er vier: voor hun bidden, smeken om hun vergiffenis, hun nalatenschap vervullen, respect voor hun dierbaren, en onderhoud welgemanierd contact met zijn familie. Dit zijn de goedheden die nog moeten worden uitgevoerd na hun overlijden.” [Ibn al-Najjar heeft het overgeleverd van Abu Usaid al-Sa’idi. Al-Bayhaqi overleverde het van hem in zijn Sunan. Hij noemt dat de Boodschapper van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!) zei: “Weldaden voor de vader zijn er in vier: om voor hem te bidden, om vergeving voor hem te smeken, om de nalatenschap te vervullen, om welgemanierd te zijn met zijn familie, om zijn dierbaren te eren.” [Sunan Ibn Majah 3664 Sunan Abi Dawud 5142]
Hadith 2 – De Boodschapper van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!) zei: “Welgemanierdheid met de ouders is dat de kinderen na hun overlijden smeken om hun vergiffenis.” [Ibn al-Najjar heeft het overgeleverd van Abu Usaid b. Malik b. Zurara (Allah hebbe hem welgevalle!)]
Hadith 3 – zeide de Boodschapper van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Wanneer men de smeekbede voor zijn ouders loslaat, is hij afgesneden van levensonderhoud.” [al-Tabarani in zijn al-Tarikh en al-Daylami overleverden het van Anas b. Malik (Allah hebbe hem welgevalle!)]
Hadith 4 en 5 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Wanneer iemand onder jullie een vrijwillige weldaad verricht, wens het dan in het belang van jouw ouders, zodat zij zijn beloning zullen ontvangen en niets van zijn beloning zal afnemen.” [Deze hadith is overgeleverd door al-Tabarani in al-Awsat en Ibn Asakir van Abdullah b. Umar (Allah hebbe hen welgevalle!) en eveneens door al-Daylami in zijn Musnad al-Firdaws overgeleverd van Mu’awiyah b. Hayda al-Qushayri (Allah hebbe hem welgevalle!)]
Hadith 6 – Een metgezel (Allah hebbe hem welgevalle!) presenteerde zichzelf en vroeg: “O Boodschapper van Allah! Tijdens het leven van mijn ouders was ik welgemanierd voor hen. Nu zijn ze overleden, wat is er nog overgebleven om welgemanierd voor hen te zijn?” Hij zei: “Welgemanierdheid na hun overlijden is dat je je gebed voor hen verricht samen met je eigen gebed en dat je samen met jouw vasten voor hen vast.” [Dit is overgeleverd door al-Darqutni]
Het betekent dat wanneer je vrijwillig [Nafl] bidt of vast voor extra beloning, je een deel van je vrijwillige gebeden aan hen dient te belonen. Het gebed, vasten of welke weldaad dan ook, neem tevens de intentie dat je tegelijkertijd de beloning aan hen wilt sturen, zodat zij de beloning zullen ontvangen en daarbij zal voor jouw ook niks in minderen. Aangezien het woord ‘samen’ dit aanwijst omdat de inachtneming in beiden is genoemd. Eerder is de laatste reden dat je het samen dient te doen het meest toepasselijk.
Het staat in Muhit, in Tatar al-Khaniya, in Radd al-Muhtar[note]Radd al-Muhtar verwijzend naar al-Darqutni 2/236[/note]: “Alwie een vrijwillig liefdadigheid [Sadaqa] verricht, is dus beter voor hem om het voor alle gelovigen te voornemen, want zij zullen de beloning ontvangen en de beloning hierin voor hemzelf zal niet worden verminderd.”
Hadith 7 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Degene die de Hadj verricht in het belang van zijn ouders of een schuld van hun betaalt, zal met de weldadigers worden opgewekt op de Dag des Oordeels.” [Dit is overgeleverd door al-Tabarani in al-Awsat en al-Darqutni in Sunan van Ibn Abbas (Allah hebbe hen welgevallen!)]
Hadith 8 – Amir al-Mu’minin Umar al-Faruq al-Azam (Allah hebbe hem welgevallen!) had een schuld van tachtigduizend, ten tijde van zijn dood riep hij zijn zoon ‘Abdullah b. Umar (Allah hebbe hen welgevallen!) en zei: “Mijn schuld, verkoop eerst mijn bezit. Als het genoeg is, dan zij het zo! Vraag anders de rest van mijn stam Bani Adi. Als het nog steeds niet genoeg is, vraag het dan aan de Quraysh en vraag het naast anderen niet.” Toen vroeg hij zijn zoon: “Waarborg jij mijn schuld.” Hij heeft het dus gewaarborgd en vóór de begrafenis van Amir al-Mu’minin getuigden de oudere metgezellen en al-Ansar dat die tachtigduizend nu de verantwoordelijkheid van hem zal zijn. Er is nog geen week voorbijgegaan en Abdullah (Allah hebbe hem welgevalle!) heeft de hele schuld al afgelost. [Overgeleverd door Ibn Sa’d in zijn al-Tabaqat van Uthman b. Arwah]
Hadith 9 – Een vrouw uit de stam Juhayna presenteerde zichzelf aan de Profeet (Allah schenke hem zegen en vrede!) met de vraag: “O Boodschapper van Allah! Mijn moeder heeft gezworen de hadj te doen. Ze kon het niet uitvoeren en ze is al overleden. Kan ik de hadj namens haar uitvoeren?” Hij zei: “Ja, voer de hadj namens haar uit. Begrijp goed dat als je moeder een schuld had dat je die zou betalen of niet? Evenzo, betaal de schuld van Allah, want hij heeft het meest recht dat het wordt betaald.” [Overgeleverd door al-Bukhari 1852 7315 van Ibn Abbas (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Hadith 10 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Wanneer iemand de hadj namens zijn ouder uitvoert, zal de hadj in vervulling gaan omwille van hem en omwille van zijn ouders. En hun zielen in de hemelingen zullen er blij mee zijn, en deze persoon zal door Allah worden opgeschreven als een welgemanierde voor zijn ouders.” [Overgeleverd door al-Darqutni van Zaid b. Arqam (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Hadith 11 – Zeide de Boodschapper van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Alwie namens zijn ouders de hadj verricht, dan zal de hadj omwille van hen worden vervuld, en het zal met extra 10 hadj worden beloond.” [Overgeleverd door al-Darqutni uit Jabir b. Abdullah (Allah hebbe hen welgevallen!)]
Hadith 12 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Alwie de hadj namens zijn ouders uitvoert na hun overlijden, Allah zal hem opschrijven als bevrijd van het hellevuur. En beiden hebben de volledige beloning van de hadj waarin in werkelijkheid niks verminderd is.” [Overgeleverd door al-Asbhani in al-Targhib en al-Bayhaqi in Shu’b van Ibn Umar (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Hadith 13 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “De persoon van wie de belofte van zijn ouders na hun dood nakomt en hun schulden aflost en vloekt niet andermans ouders zodat ze jouw ouders niet terug vloeken, zal worden opgeschreven als de weldoener met de ouders, zelfs als hij tijdens hun leven ongehoorzaam was geweest. En wie zich niet aan hun belofte houdt en hun schuld niet aflost, en andermans ouders vloekt waarbij ze jouw ouders terug vloeken, zal worden opgeschreven als ongehoorzaam, zelfs als hij een weldoener was tijdens hun leven.” [Overgeleverd door al-Tabarani in al-Awsat van ‘Abd al-Rahman b. Samurah (Allah schenke hem zegen en vrede!)]
Hadith 14 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Alwie elke vrijdag beide of één van de graven van zijn ouders bezoekt, Allah zal zijn zonden vergeven en hij zal worden opgeschreven als de weldoener van zijn ouders.” [al-Imam al-Hakim ‘Arif Billah al-Tirmidhi heeft het overgeleverd van Abu Hurayra (Allah hebbe hem welgevallen!) in Nawadir al-Usul]
Hadith 15 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “De persoon die op vrijdag een bezoek brengt aan beide of een van de graven van zijn ouders en daar Surah al-Yasin leest, zal vergiffenis geschonken worden.” [Overgeleverd door Ibn ‘Adi van al-Siddiq al-Akbar (Allah hebbe hem welgevallen!)] En verder is er vermeld: “Alwie elke vrijdag een of beide graven van zijn ouders bezoekt en daar Surah al-Yasin leest, hoeveel letters er ook zijn in Surah al-Yasin Allah zal vergeving verordineren volgens alle aanwezige getelde letters.” [Overgeleverd door al-Tirmidhi, al-Khalili, Abu Shaykh, al-Daylami, Ibn al-Najjar, al-Rafi’ enzovoort, van Umm al-Mu’minin al-Siddiqa en zij van haar vader al-Siddiq al-Akbar (Allah hebbe hen welgevallen!) en hij van de Profeet (Allah schenke hem zegen en vrede!)]
Hadith 16 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Diegene die bezoekt met de bedoeling om beloningen te geven aan een of beide van de graven van zijn ouders, ontvangt de beloning in gelijkenis voor het voltooien van de hadj. En wie de graven van zijn ouders maar al te graag bezoekt, de engelen zullen zijn graf komen bezoeken.” [al-Hakim, al-Tirmidhi en Ibn ‘Adi hebben het overgeleverd van Ibn Umar (Allah schenke hem zegen en vrede!)]
Imam Ibn al-Jawzi al-Muhaddith in zijn Uyun al-Hikayat[note]Genoemd in Sharh al-Sudur met een verwijzing naar Uyun al-Hikayat Bab al-Ziyarah al-Qubur p. 91[/note] met zijn eigen overleveraarsketen overlevert van Muhammad b. al-‘Abbas Waraq, zeggende: Een persoon reisde met zijn zoon, tijdens de reis overleed de vader. Het gebeurde in een oerwoud rond geurige bomen, de zoon begroef hem daaronder en reisde weg naar waar hij heen wilde gaan. Hij keerder terug en ’s nachts kwam hij op dezelfde plaats, maar hij ging niet naar zijn vaders graf. Toen hoorde hij plotseling een stem zeggen: “Ik zie je overnachten in deze oerwoud en je vindt het niet van noodzaak om met degene te converseren die zich onder deze bomen bevinden. Echter, de bewoners die onder deze bomen zich bevinden zijn zulke mensen dat als jij in hun plaats zou zijn en ze zouden hier langskomen en terugkeren dan zouden ze hun groeten over je graf overbrengen.”
Hadith 17 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!) zegt: “Degene die welgemanierd wilt zijn voor zijn vader in zijn graf, moet welgemanierd zijn voor zijn dierbaren en vrienden.” [Overgeleverd door Abu Ya’la en Ibn Hibban van Ibn Umar (Allah hebbe hen welgevallen!)]
Hadith 18: Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!) zegt: “De weldoener van de vader is hij die welgemanierd is voor zijn dierbaren.” [al-Tabarani heeft het overgeleverd in zijn al-Awsat van Anas (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Hadith 19 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Voorwaar, de weldoener van de vader van alle weldoeners is de persoon die na zijn vaders overlijden welgemanierd is jegens zijn dierbaren.” [De nobele geleerden Imam Ahmad, al-Bukhari in zijn Adab al-Mufrad: 41, Muslim: 2552 zijn Sahih-verzameling, Abu Dawud: 5143 en al-Tirmidhi: 1903 hebben het overgeleverd van Ibn Umar (Allah hebbe hen welgevallen!)]
Hadith 20: Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Blijf de dierbaren van de ouders zien, verbreek de relatie met hun niet, want Allah zal je licht dimmen.” [Overgeleverd door al-Bukhari in Adab al-Mufrad: 40, al-Tabarani in al-Awsat en al-Bayhaqi in Shu’b van Ibn Umar (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Hadith 21 – Zeide hij (Allah schenke hem zegen en vrede!): “Elke maandag en donderdag worden de daden aan de Profeet van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!) vertoond, en elke vrijdag aan de Profeten (Allah schenke hen vrede!) en de ouders. Ze worden gelukkig van de weldaden en hun gezichten worden volledig glanzend. Dus vrees Allah en pijnig jouw overledenen niet met jouw misdaden.” [Overgeleverd door al-Imam al-Hakim van zijn vader ‘Abd al-Aziz (Allah hebbe hem welgevallen!)]
Al met al is het recht van de ouders niet dat men ooit van deze last zal worden weggedaan. Zij zijn de reden voor zijn leven en bestaan. Dus elke gunst in deze wereld en het hiernamaals die hij zal krijgen, is allemaal te danken aan hen. Want elke gunst is afhankelijk van het bestaan en het gevolg voor zijn bestaan is aan hen te danken, dus alleen al omdat je ouders hebt is dit al een manifestatie van een groot recht. Deze belasting kan nooit worden terugbetaald die zij hebben gedaan in de opvoeding en inspanning. Voor jouw opluchting hebben zij enorm geleden, in het bijzonder de pijn van de moeder tijdens je nederzetting in de baarmoeder, tijdens de geboorte, tijdens het voeden. Hoe kunnen we ze ooit terugbetalen? Kortom, zij zijn het fenomeen van toevlucht, genade en voorzienigheid van Allah en Zijn Boodschapper (Allah schenke hem zegen en vrede!). Daarom verklaarde Allah in de Koran dat hij het als zijn eigen recht beschouwt: “Breng dan Mij en uw ouders dank.” [31:14]
In een hadith staat dat een metgezel (Allah hebbe hem welgevalle!) zichzelf presenteerde met de vraag: “O Boodschapper van Allah! Er is een weg met kiezels die zo heet is dat als er vlees op wordt gelegd, het gaar wordt. Ik heb mijn moeder voor twee mijl op mijn rug getild. Ben ik nu van haar recht gevrijwaard?” De Boodschapper van Allah (Allah schenke hem zegen en vrede!) zei: “De schokken in de pijn van je geboorte die gevoeld werd, is waarschijnlijk één schok ervan gecompenseerd.” [Overgeleverd door al-Tabarani in al-Awsat van Burayda (Allah hebbe hem welgevallen!)]
O Allah, de Almachtige en de Verhevene, bevrijd ons van ongehoorzaamheid en schenk het geluk van het vasthouden aan gehoorzaamheid. Ameen. Ameen. Door Uw genade, O Meest Genadevolle van hen die genade hebben. En Allah’s vrede zij op Sayyiduna Muhammad, en op zijn nageslacht, en op zijn metgezellen. En alle lof zij Allah, Heer der Werelden. En Allah weet het beter.
al-Imam Ahmad Rida al-Baraylwi
Risala: al-Huquq li Tarhi al-Uquq 1307 ≈ 1890
14-Rabi al-Aakhir-1320 || ≈ 20-Jul-1902
Al-‘Ataya al-Nabawiyya fi’l-Fatawa al-Ridawiyyah 24:391#162